Een gezonde olie kiezen om mee te koken kan verwarrend zijn.
Er is zoveel tegenstrijdige informatie over vet en veel mensen koken mede daardoor met de verkeerde vetten.
Enkelvoudig onverzadigde, meervoudig onverzadigde en verzadigde vetten reageren allemaal anders op verhitting.
In dit artikel leg ik uit waarom kokosolie zo’n stabiele olie is en wat het zo geschikt maakt voor koken op hoge temperatuur. Ik leg ook uit welke vetten je beter niet kunt gebruiken en waarom.

 

 

Niet alle vetten zijn hetzelfde

Er zijn vetten die niet gezond zijn en die je beter kunt vermijden.
Dan zijn er vetten die goed voor je zijn, maar doordat ze niet hittebestendig zijn, worden ze ongezond als we ermee koken.
Tenslotte zijn er vetten die zowel in onverwarmde als verwarmde staat gezond zijn.

Om deze redenen is het heel belangrijk om te begrijpen hoe temperatuur en andere chemische reacties een olie beïnvloeden.

We hebben goede vetten nodig, zo simpel is het. Ze helpen met veel belangrijke lichaamsfuncties die verband houden met onze hersenen, cellen, hart, metabolisme, bloed, hormonen, huid, spijsvertering, tanden en longen.

 

Er zijn verschillende soorten vet:

 

Enkelvoudig onverzadigde vetten: deze komen voor in avocado’s, olijfolie, pinda’s etc.

Meervoudig onverzadigde vetten: plantaardige bronnen zijn noten, zaden en plantaardige oliën.
Dierlijke bronnen zijn zalm, makreel en haring.

Verzadigde vetten: plantaardige bronnen zijn kokosolie, cacaoboter en palmolie.
Dierlijke bronnen zijn vlees, zuivelproducten en eieren.

Transvetten: deze zijn een resultaat van chemische bewerking en worden vaak gebruikt om te voorkomen dat bepaald voedsel smelt.

Ze komen voor in veel junkfood zoals gefrituurd voedsel, sommige koekjes en snoepjes, bepaalde soorten margarine en alles wat (gedeeltelijk) gehydrogeneerd is.
Transvetten zijn heel slecht voor je gezondheid, ze verhogen het slechte cholesterolgehalte (LDL) en het risico op hartaandoeningen, diabetes en kanker.
Je kunt ze dus beter zoveel mogelijk vermijden.

 

 

Laten we kijken wat er met vetten gebeurt als je ze verwarmt.

 

 

Oxidatie

Als je een vet verhit, dan verandert de eigenschap ervan. Op een gegeven moment wordt het vatbaar voor een chemische reactie die oxidatie heet.
Oxidatie vindt plaats wanneer er een wisselwerking is tussen vet, warmte, zuurstof, vocht en licht. Hierbij komen vrije radicalen vrij die uiteindelijk grote schade aan ons lichaam kunnen veroorzaken, vooral aan de hersenen, het hart en de lever.

Elke olie oxideert bij een bepaalde temperatuur. Het is dus van belang om vetten te kiezen die het meest hittebestendig zijn.

 

 

 

1. Vetten die rijk zijn aan meervoudig onverzadigde vetten zoals zonnebloem, soja en maïs zijn erg gevoelig voor warmte. Ze oxideren makkelijk en zijn niet geschikt om mee te koken. 

“Er is de afgelopen twee decennia veel bewijs verzameld dat verwarmde olie, vooral meervoudig onverzadigde olie, verschillende soorten gezondheidsrisico’s kan opleveren voor consumenten van gefrituurd voedsel en zelfs mensen die in de buurt van frituurpannen werken.

Warmte degradeert meervoudig onverzadigde vetzuren tot toxische verbindingen; verzadigde en enkelvoudig onverzadigde vetzuren zijn bestand tegen door warmte geïnduceerde afbraak. ”

Je kunt in dit wetenschappelijk rapport meer lezen over de gezondheidseffecten van geoxideerde verwarmde olie.

 

Plantaardige oliën zoals soja, maïs, zonnebloem, canola, druivenpit en pinda worden meestal ook zwaar bewerkt en zijn al geoxideerd als je ze koopt.
Tenzij ze biologisch zijn, bevatten ze chemicaliën en pesticiden en zijn ze vaak genetisch gemodificeerd (GMO).

Het is het beste om deze soorten olie helemaal niet te gebruiken.

 

 

2. Olie die rijk is aan enkelvoudig onverzadigde vetten zoals avocado-olie en olijfolie zijn stabieler dan meervoudig onverzadigde vetten, maar zijn niet de beste keuze om mee te koken.

 

Je kunt ze beter rauw gebruiken of ze direct na het koken toevoegen aan het eten.

Extra virgin olijfolie en sesamolie zijn uitzonderingen hierop en zijn veilig voor kort koken op lage temperatuur. Dit komt omdat ze antioxidanten bevatten die beschermen tegen oxidatie.

 

 

3. Verzadigde vetten zoals kokosolie en boter zijn de meest hittebestendige vetten, wat ze heel geschikt maakt om mee te koken. Kokosolie is dan ook een heel stabiele olie voor het bereiden van eten op hoge temperaturen.

 

Je kunt het best een biologische expeller-pressed geraffineerde kokosolie van goede kwaliteit gebruiken voor koken op hoge temperatuur zoals bakken, braden en frituren. Deze is nog meer hittebestendig dan virgin kokosolie.

 

 

Ik heb deze vet chart ontworpen om je te helpen begrijpen hoeveel verzadigd, enkelvoudig onverzadigd en meervoudig onverzadigd vet de meest gebruikte vetten bevatten.
Je kun hier makkelijk het hele overzicht zien en de vetten onderling vergelijken.

 

 

A fat chart to learn about what makes a healthy cooking oil

 

 

Kokosolie is een heel stabiele olie

Kokosolie bestaat voor 92% uit verzadigd vet. Dat klinkt als veel, maar het is juist goed, in het bijzonder als je een vet nodig hebt om mee te koken.
Het bevat de hoogste hoeveelheid verzadigde vetten van alle vetten, waardoor het heel geschikt is voor koken op hoge temperatuur.

Maar dit is niet de enige reden waarom kokosolie zo gezond is.

De vetzuren in kokosolie die MCT’s heten, hebben veel gezondheidsvoordelen.
In plaats van te worden opgeslagen in het lichaam zoals de meeste andere vetten, worden ze gemetaboliseerd in de lever en onmiddellijk gebruikt als energie. Een ander deel wordt omgezet in ketonen die een belangrijke bron van brandstof zijn voor o.a. onze hersenen en spieren.

Omdat MCT’s niet in het lichaam worden opgeslagen en de stofwisseling versnellen, helpen ze ook daadwerkelijk om vet te verbranden.

De antivirale, antimicrobiële, schimmelwerende en antiparasitaire eigenschappen van MCT’s helpen virussen, bacteriën en schimmels te vernietigen. Ze helpen hierdoor bij het ontgiften van het lichaam, wat essentieel is voor een goede gezondheid.

MCT’s helpen ook bij de opname van belangrijke vetoplosbare vitaminen A, D, E en K.

Dus als je een smoothie met bijvoorbeeld spinazie of mango drinkt, zal het toevoegen van een beetje kokosolie helpen om zoveel mogelijk voedingsstoffen eruit te halen!

 

 

Laurinezuur

Laurinezuur vormt ongeveer 50% van de MCT’s in kokosolie.

Kokosnoten zijn de belangrijkste plantaardige bron van laurinezuur in de natuur.
Een andere bron van laurinezuur is moedermelk.

 

Je kunt hier meer lezen over virgin kokosolieEn in dit artikel leg ik alles uit over geraffineerde kokosolie.
Dit type kokosolie kan heel goed zijn voor het koken op hoge temperatuur, maar je moet wel weten welke te gebruiken, aangezien de verschillen in kwaliteit heel groot zijn.

 

 

”Vloeibare kokosolie”

Laurinezuur maakt kokosolie hittebestendig. De overige MCT’s caprinezuur, caprylzuur en capronzuur zijn niet hittebestendig.

Het product vloeibare kokosolie is chemisch bewerkte kokosolie waarvan het laurinezuur is verwijderd. Hierdoor blijft het vloeibaar, zelfs wanneer je het in de koelkast bewaart.

Hoewel het misschien handig lijkt dat het altijd vloeibaar is, is de natuurlijke eigenschap van kokosolie om hard te worden bij lage temperaturen en te smelten bij hoge temperaturen.
Zonder het laurinezuur is het niet meer hittebestendig.
Dit type kokosolie is eigenlijk geen echte kokosolie, waardoor het niet meer een stabiele olie is en niet geschikt om mee te koken.

Vloeibare kokosolie is een verwarrende productnaam, omdat kokosolie op natuurlijke wijze vloeibaar wordt als het warm is. Natuurlijke kokosolie heeft een smeltpunt van 24° C en het kan makkelijk van hard naar vloeibaar gaan en terug zonder te bederven of de kwaliteit van de olie te veranderen.

Mijn advies is om altijd etiketten te lezen en alleen natuurlijke kokosolie die op een goede manier is samengesteld te gebruiken.

 

 

 

Bestel goede kwaliteit kokosolie online:

 

 

 

Goed vetgebruik

Goede vetten zijn essentieel voor onze gezondheid. We hebben ze nodig voor een goede werking van onze hersenen, botten, cellen, spieren, bloed, hormonen, huid, spijsvertering, tanden, longen en metabolisme.

Ze spelen ook een belangrijke rol bij de opname van vitamines en mineralen.

Sommige vetten zijn gezond als ze onverwarmd zijn, maar dit betekent niet dat ze geschikt zijn om mee te koken.

De meest hittebestendige vetten zijn degene die een grote hoeveelheid verzadigde vetten bevatten.
Vetten die rijk zijn aan meervoudig onverzadigde vetten zijn erg gevoelig voor verhitting en je kunt beter niet met ze koken.

Kokosolie is een heel stabiele olie die kan worden gebruikt om mee te koken, braden, bakken en frituren.

Zoals met alles: gebruik kokosolie op een gebalanceerde manier en met gezond verstand als onderdeel van een gezond dieet!

 

 

 

Als je meer wilt weten over de gezondheidseffecten van geoxideerde verwarmde (meervoudig onverzadigde) oliën, lees dan zeker dit wetenschappelijke artikel van M. Grootveld, C. Silwood, P. Addis en M. Viana.
Je kunt de PDF gratis downloaden op ResearchGate.